یادمان

کلنگِ «بی‌اطلاعی» روی فلات پیش از تاریخ!

برگرفته از ایسنا

لودرها حداقل یک سال است که قصد ایجاد یک بزرگراه دارند، بزرگراهی از میان دشت‌های «ورامین، ری، ساوجبلاغ و قزوین»، جایی‌ که چرمشهر ورامین را به آبیک قزوین متصل می‌کند و در این میان احتمالا تا کنون بخش زیادی از فلات پیش از تاریخ ایران را نابود کرده‌اند.


همه جواب وزیر راه و شهرسازی چند جمله کوتاه بود: «از پروژه اطلاع ندارم، میراث با ما مکاتبه نکرده است. اگر با ما مکاتبه کنند، با کمال افتخار رسیدگی می‌کنیم و حتما تدابیر لازم اتخاذ می‌شود.»

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، این جملات جواب قطعی عباس آخوندی در پاسخ به پرسش خبرنگار ایسنا درباره‌ی علت صدور مجوز برای ساخت بزرگراه روی محوطه‌ای تاریخی که به گفته‌ی باستان‌شناسان محوطه‌ای وسیع از «آثار پیش از تاریخ فلات مرکزی ایران» را در برگرفته است.

احتمالا گفته می‌شود چون نظرات متفاوتی از باستان‌شناسان در این زمینه مطرح می‌شود که صحت هیچ‌کدام هنوز صددرصد تائید نشده است.

28 بهمن ماه وزیر راه و شهرسازی در حاشیه‌ی افتتاح نخستین همایش «میراث فرهنگی و توسعه پایدار» که از قضا دارای ارتباط جامعی با عملکرد دستگاه‌های مختلف در قبال آثار تاریخی است - در پاسخ به پرسش خبرنگار ایسنا درباره‌ی علت صدور مجوز برای ساخت بزرگراه روی محوطه‌ای که احتمال وجود تاریخی عظیم زیر آن وجود دارد و استعلام نکردن از سازمان میراث فرهنگی برای آغاز این پروژه‌ی عظیم اظهار کرد:

من از این راه (چرمشهر ورامین به آبیک قزوین) مطلع نیستم و میراث فرهنگی هم با ما مکاتبه نکرده است. اگر با ما مکاتبه کند، ما با کمال افتخار رسیدگی می‌کنیم و حتما تدابیر لازم اتخاذ می‌شود.

با مطرح شدن این سخنان، خبرنگاران این مطلب را یادآوری کردند که «براساس قانون مجری پروژه و وزارت راه باید مکاتبه و استعلام می‌کرد» که در ادامه وزیر راه به خبرنگاران قول داد «به این موضوع رسیدگی خواهد کرد.»

این صحبت‌ها و اظهار بی‌اطلاعی در حالی مطرح شد که در خبرها آمده است؛ «کلنگ احداث آزادراه کنارگذر جنوبی تهران که چرمشهر ورامین را به آبیک قزوین وصل می‌کند، اول تیرماه 1394 به زمین زده شد و براساس طرح تهیه شده قرار است که این آزادراه به طول 160 کیلومتر تا سال 97 به عنوان کمربندی (کنارگذر) جنوبی تهران به بهره‌برداری برسد.»

پیش از این فرشید مصدقی امینی، باستان‌شناس حوزه فلات مرکزی ایران در این‌باره گفت: در حدود سال‌های 90- 92 قرار بود جاده‌ای از ورامین به چرم‌شهر کشیده شود که در این پروژه کارشناسان میراث فرهنگی در دو نوبت از محوطه بازدید و موارد اضطراری را به وزارت راه ابلاغ کردند، اما پس از آن و در غفلت میراث فرهنگی استان تهران در آن زمان، بخشی از این تپه‌ها را بریدند، حال به نظر می‌رسد آن پروژه از آن زمان تا کنون همچنان نافرجام مانده است.

همچنین سیامک سرلک، از کارشناسان پژوهشکده باستان شناسی اظهار کرد: آزادراه جنوبی تهران از محدوده فلات مرکزی ایران می‌گذرد که در دشت‌های ورامین، ری، ساوجبلاغ و قزوین قرار گرفته است. در این مناطق ما با تک محوطه سرو کار نداریم بلکه قدم به قدم با آثار تاریخی مواجه هستیم و این آزادراه از مرکز باستان شناسی پیش از تاریخ ایران عبور می‌کند.

اما از سوی دیگر محمدرضا نعمتی، مسئول بخش باستان‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران، پس از بررسی عکس‌های خبرنگار ایسنا و چند روز بررسی گفت: در این منطقه هیچ محوطه یا تپه‌ای تخریب نشده، در واقع هیچ محوطه‌ی تاریخی وجود ندارد، فقط تنها مشکل استعلام نکردن اداره کل راه استان تهران از میراث فرهنگی است.

وی ادامه داد: در حال حاضر کارهای این پروژه در دست انجام است و در این هفته نیز جلسه‌ای با پژوهشکده و اداره‌کل راه و شهرسازی استان تهران برای بحث‌های باستان‌شناسی آن‌ برگزار می‌شود.

اما رجبعلی خسروآبادی، مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران در 11 بهمن ماه به ایسنا خبر داد: با وزارت راه و شهرسازی برای عبور جاده کمربندی و احتمال وجود آثار پیش از تاریخ فلات مرکزی در این منطقه رایزنی انجام شده است. همچنین با ارسال نامه‌ای، نماینده پژوهشگاه میراث فرهنگی و ناظر میراث فرهنگی استان تهران به راه و شهرسازی استان تهران معرفی شدند.

او درباره‌ی عبور اتوبان تهران - قزوین در محدوده‌ی چرم‌شهر ورامین و احتمال عبور آن از روی آثار پیش از تاریخ فلات مرکزی ایران نیز توضیح داد: پس از مطلع شدن از این قضیه نامه‌ای به مدیرکل راه و شهرسازی نوشتیم و با فریبرز واحدی، مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران نیز صحبت کردیم.

همه‌ی این صحبت‌ها در حالی مطرح می‌شود که «براساس قوانین در هر پروژه ملی وقتی به نوعی فضاهایی که احتمال وجود آثار، تپه‌ها و محوطه‌های تاریخی و باستانی باشد، درگیر این پروژه می‌شوند، باید دستور توقف صادر شود و گمانه‌زنی و کاوش‌هایی صورت گیرد تا نشان دهد، طرح عمرانی در چه محدوده‌ای و تا چه حدودی امکان‌پذیر است. »

از سوی دیگر بر اساس «بند ج ماده 114 قانون برنامه 5 ساله چهارم»، کلیه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و موسسات دولتی موظفند قبل از اجرای پروژه‌های بزرگ عمرانی و در مرحله امکان‌سنجی و مکان‌یابی نسبت به انجام مطالعات فرهنگی – تاریخی «میراث فرهنگی» اقدام و در طراحی و مکان‌یابی پروژه‌های یاد شده نتایج مطالعات را رعایت کنند.


قانونی که متاسفانه بار دیگر نسبت به آن بی‌توجهی شد.

بی‌توجهی که محمد سعیدی ایزدی، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری نیز آن را قبول می‌کند.

او در این زمینه به رسانه‌ها گفته است: «تا زمانی که منتظر باشیم از ما استعلام کنند، راه به جایی نمی‌بریم. من از رسانه‌ها خواهش می‌کنم که این موضوع را تبدیل به یک خواست اجتماعی کنند تا جامعه یقه ما را بگیرد.

جامعه ما باید تبدیل به جامعه‌ایی شود که نسبت به میراثش حساس است.»

او حتی تاکید کرده است: «من موظف شدم که موضوع را بررسی کنم و خدمت وزیر راه می‌روم و موضوع را پیگیری می‌کنیم و نتیجه پیگیری‌ها را به اطلاع رسانه‌ها خواهم رساند. خواهش من این است که به جای اینکه در این موضوع یقه دولتمردان را بگیرید این بحثها را به متن جامعه بکشید.»