یادمان

بازسازی چشم مصنوعی کشف‌شده در شهر سوخته

«با تلفیق هنر و علم باستان‌شناسی، چشم مصنوعی و اسکلت زنِ صاحب آن که از یافته‌های باستان‌شناسان در شهر سوخته به شمار می‌رود، بازسازی شد.»

به گزارش ایسنا، «سید منصور سید سجادی»، رییس هیأت کاوش‌های باستان‌شناسی شهر سوخته با اعلام این خبر گفت: از زمان کشف چشم مصنوعی متعلق به زنی ۲۸ تا ۳۲ ساله در سال ۱۳۸۵ در شهر سوخته، همواره در تلاش برای بازسازی چهره این زن و ساخت نمونه‌ای شبیه به چشم مصنوعی‌اش بودیم تا سرانجام پس از پنج سال کوشش موفق شدیم با کمک یک گروه هنرمند و تلفیق هنر و علم، کار بازسازی این اسکلت را انجام دهیم.

وی با بیان گوشه‌ای از ویژگی‌های گوری که چشم مصنوعی در آن کشف شده است، بیان کرد: این گور متعلق به یک زن میانسال بوده که با توجه به ظروف ساده‌ای که در آن کشف شده، می‌توان حدس زد این زن فرد ثروتمندی نبوده است.

او با بیان اینکه چشم مصنوعی کشف شده از موم و نوعی چربی حیوانی ساخته شده است، بیان کرد: یک قاب چرمی متعلق به چشم مصنوعی نیز در گور این زن کشف شده است.

براساس این گزارش، نگار نادری پور، مجسمه‌ساز نیز درباره‌ی نحوه ساخت این مجسمه گفت: ساخت این نوع نمونه و بازسازی چهره‌ها سال‌هاست در دنیا رواج دارد، اما در ایران برای نخستین‌بار است که صورت می‌گیرد.

او با بیان اینکه از سه نوع شیوه‌ی دو بُعدی دستی، سه‌بُعدی دستی و سه‌بُعدی یارانه‌ای برای بازسازی چهره در جهان استفاده می‌شود، بیان کرد: برای ساخت این نمونه از روش سه‌بُعدی دستی بهره گرفتیم که در دنیا بیشتر طرفدار دارد.

وی افزود: اسکن‌های زیادی از اسکلت کشف شده در دست بود که کمک زیادی به گروه کرد و توانستیم با استفاده از تری دی جمجمه یک پرینت سه‌بعدی از آن تهیه کنیم.

نادری پور ادامه داد: تعیین ضخامت میزان بافت نرم بر روی اسکلت مرحله مهمی بود که طبق سن، جنس، نژاد، نوع تغذیه و... صورت گرفت و بر اساس آن جدولی تهیه شد که مشخصات یک زن 30 ساله با اندام معمولی را نشان می‌داد.

او گفت: همه‌ی این شاخص‌ها توسط بافت نرمی روی جمجمه پیاده شد و سایر ریزه‌کاری‌ها از جمله رنگ پوست، مو، شکل بینی و ... که توسط انسان‌شناس گروه تعیین شده بود بر روی جمجمه پیاده شد.

وی با اشاره به دقت و ظرافتی که در ساخت چشم مصنوعی توسط گروه رعایت شد، بیان کرد: برای دستیابی به جنس و ساختار چشم اسکن‌های زیادی انجام شد تا توانستیم نمونه بسیار شبیه آن را از جنسی شبیه خودش بسازیم.

به گفته‌ وی، رنگ و جنس پارچه لباس مجسمه از روی نمونه‌های شناسایی شده در شهر سوخته تهیه و نحوه آرایش موی سر مجسمه نیز بر اساس پیکرک کشف شده در شهر سوخته انتخاب شد.

نادری‌پور با اشاره به نوع زیورآلاتی که برای این مجسمه در نظر گرفته شده بیان کرد: گردنبندی که مجسمه به گردن دارد نمونه شبیه‌سازی شده‌ی خودش است و گره‌ای که به موهایش زده نیز براساس نمونه‌های یافته شده در شهر سوخته طراحی شده است.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، در ادامه این نشست سید سجادی به بیان گوشه‌ای از عملیات کاوش در شهر سوخته و کشفیات آن پرداخت و گفت: پژوهش‌های باستان‌شناسی در سال ۹۳ بر شش محور کاوش در بخش مسکونی، کاوش در گورستان، مطالعات انسان‌شناسی، یافته‌های انگل شناسی، مرمت آثار و طراحی سامانه اطلاعاتی استوار بود.

وی تعداد قبور یافت شده را مجموعا ۷۷ و اسکلت‌های پیدا شده را ۸۴ عدد اعلام کرد و افزود: از این گورها جمعا ۵۱۹ شیء به دست آمد که از خصوصیات قبور این فصل، نبودِ بقایای قربانی در قبور و تعداد بسیار اندک مهرها بوده است.

او با اشاره به کاوش‌ها در بخش مسکونی شهر سوخته گفت: کاوش‌های اصلی گروه باستان‌شناسی در منطقه مسکونی در کارگاه شماره ۲۶ در شمال منطقه مسکونی مرکزی انجام گرفت و کاوش در منطقه یاد شده با هدف دست‌یابی به ساختارهای معماری و دستیابی به بنایی از دوره چهار استقرار شهر سوخته شروع شد.