زیست بوم
چشمه‌ها را کور نکنید - تجمع فعالان محیط زیست و کوهنوردان در اعتراض به تخریب چشمه‌های الوند
گزارش: حسین زندی
عکس: رضا مقدم
درپی تخریب مسیر چشمه ملک در منطقه پائین دست «چهارقله» همدان در هفته‌های گذشته، روز جمعه تعدادی از اعضای انجمن دوستان زمین در کنار این چشمه تجمع کردند.
این گردهمایی که با هماهنگی کمیته کوهنوردی انجمن محیط زیستی دوستان زمین انجام شد در یک برنامه صعود که از مسیر تاریک دره همدان به سمت چشمه بود ده ها نفر از اعضای این انجمن و کوهنوردان و فعالان محیط زیست همدان حضور داشتند. تخریب چشمه ملک و مسیر این چشمه تا روستای دیوین توسط عده ای از ساکنان این روستا مورد اعتراض فعالان محیط زیست و کوهنوردان قرار گرفت. این اولین بار نیست که در سال‌های گذشته چشمه‌های همدان مورد تعرض قرار می‌گیرند. علاوه بر اینکه چشمه‌های فراوانی که داخل شهر جریان داشتند و صدها هزار نفر از آنها استفاده می کردند امروز وجودخارجی ندارند و به برکت نبود مدیریت صحیح شهری نابود شده اند. در خارج از مناطق مسکونی و کوهستان ها نیز پیش از این چشمه های روستای دره مرادبیگ به دلیل انتقال آب آن به شهر تخریب شد. همچنین پس از تغییر مسیر چشمه ها و رودخانه های منطقه میدان میشان پس از احداث تاسیسات تله کابین هگمتانه، پوشش گیاهی منطقه تحت الشعاع قرار گرفت. چشمه های تخت کوچک و تخت رستم نیز از این آسیب ها در امان نماندند. اما اعتراض های فعالان محیط زیست بی پاسخ ماند. تهدیدهای فراوانی از جمله ایجاد معدن سنگ در کوهستان‌های الوند، جاده سازی های بدون برنامه که موجب زخمی شدن کوهستان شده است، برداشت بیش از حد از آب چشمه‌ها، چرای بی رویه دام عشایر و همچنین ریختن زباله در دامنه کوه های همدان نتیجه ای جز نابود ی پوشش گیاهی وجانوری کوهستان‌های الوند ندارد. ادامه روند فعلی و تخریب های صورت گرفته الوند را تا مرز نابودی کشانده است. به دلیل همین دخالت های دست بشر است که این‌روزها دیگر زیبایی گذشته را ندارد، به خصوص آن چه تاسیسات تله کابین برسر الوند می آورد جبران ناپذیر است. اگرچه نهادهای مدنی ، فعالان محیط زیست و کوهنوردان همواره به این تخریب ها و دست درازی ها بر طبیعت معترض بوده اند اما تا مسئولان احساس مسئولیت نداشته باشند و با نگاه عمیق تری به مسئله محیط زیست ننگرند این مشکلات باقی خواهد بود.
مریم خندان عضو انجمن دوستان زمین می گوید: درمان کم‌آبی کور کردن چشمه‌ها نیست، آنهم در سرچشمه وکاشانه اصلی آن. این چشمه ها قرن هاست که در زادگاه خود جریان دارند و وفادارانه خاک وطبیعت خود را سیراب می کنند. امید بزرگ رهگذران تشنه بودند، دردناک است که چشمه هارا درخانه خود زندانی کنیم ویا آواره دیار دیگری کنیم.
این فعال محیط زیست ادامه می دهد:ما با این کار سایر موجودات را ازاین موهبت طبیعی بی بهره می کنیم. ای کاش برای درمان کم آبی ها به سال های پیش برگردیم وتمام چشمه هایی را که کور کردیم باز سازی کنیم وبه چرخه زندگی برگردانیم .شاید بخشی از مشکل حل شود.این روزها ما چشمه ها وقنات های همدان را با کانال فاضلاب یکی کردیم آنوقت می خواهیم آب کوه‌ها و سهم سایر موجودات را داخل شهر ببریم. فعالان مدنی به خصوص انجمن دوستان زمین در این گردهمایی خواستار پیگیری هرچه سریع تر مسئولان شهری و نهادهای متولی از جمله سازمان آب، محیط زیست، منابع طبیعی و شهرداری همدان هستند.
