زیست بوم
تکراریک داستان تلخ وسکوت مسئولان - ۱۰۰ روز در سال از آسمان خاک می بارد /ریگانی ها زیر ریگ‌های بیابان
برای مردم ریگان پدیده ریزگردها و طوفان شن به امری آزار دهنده تبدیل شده و روند زندگی عادی مردم را مختل کرده است بطوریکه ۱۰۰ روز در سال از آسمان شهر خاک می بارد.
خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: بارها در مورد بروز طوفان شن و ریزگردها در شهرستان ریگان در شرقی ترین نقطه استان کرمان و هم مرز با سیستان و بلوچستان گفته شده است.
وقتی در مقابل خبرهای مکرر رسانه‌ها در خصوص وضعیت این شهر محروم عملکرد دستگاه‌های ذی ربط را جستجو می‌کنیم به نصب یک دستگاه سنجش غلظت آلاینده‌ها و مالچ پاشی چند هکتار بیابان، اجرای طرح جف و درخت کاری مقطعی در بیابانهای اطراف می رسیم که البته اکثر این طرح‌ها به دلیل عدم بارش باران و کاهش ارتفاع سفره‌های آب زیر زمینی و یا اعتبارات نصفه و نیمه شکست خورده‌اند.
خالی شدن ۶۰ روستای شهرستان ریگان که به گفته فرماندار ریگان هر ماه بر تعدادشان افزوده می‌شود نشان می‌دهد هیچیک از این طرح‌ها نتوانسته است جلوی گسترش بیابان در این منطقه را بگیرد.
اجرای طرح مالچ پاشی که از چند هفته قبل آغاز شده است به دلیل کمبود شدید اعتبارات پاسخگو نبوده و در مقابل به گفته دوستداران محیط زیست مالچ ها در کنار خشکسالی به عامل جدی تخریب محیط زیست تبدیل شده است.
چند روز قبل بود که اخبار سیلاب شدید در ریگان منتشر شد که نتیجه آن ۳۴ میلیارد تومان خسارت به زیر ساختهای شهرستان و خسارت به دو هزار خانه مسکونی بود. نکته قابل توجه اینکه این سیلاب نه به دلیل بارش در ریگان روی داد بلکه دلیلش بارش در کیلومترها آن سو تر در جنوب کرمان بود.
ریزگردهای ریگان هیچ ارتباطی به جازموریان ندارد
عدم استحصال این آب‌ها میلیون‌ها مترمکعب آب را روانه کویر کرد و موجب آب گرفتگی خانه‌های روستایی‌هایی شد که با کمبود شدید آب برای کشاورزی مواجه هستند.
نکته جالب توجه اینکه هم زمان با بروز سیلاب در ریگان آسمان شهر مملو از ریزگرد بود.
اما اینکه مسئولان در یک دهه گذشته برای پیشگیری از این حوادث چه کرده‌اند هر چه جستجو کردیم دستمان خالی‌تر از قبل شد.
تغییرات اقلیمی در شرق کشور و افزایش تعداد بادهای ۱۲۰ روزه سیستان و گسترش جغرافیایی و شدت این بادها موجب شده عملاً کرمان نیز شامل این پدیده طبیعی شود.
خشک شدن هامون، هیرمند، رودخانه ریگان و فهرج و از بین رفتن پوشش گیاهی منطقه به خصوص در بخش جنگل‌های عمانی شهرستان ریگان بر شدت مشکلات این منطقه افزوده است.
نکته عجیب آنکه متأسفانه به دلیل اطلاعات اشتباه برخی از دستگاه‌ها باتلاق جازموریان در کیلومترها آن سو تر دلیل ریزگردها در ریگان معرفی شده و این آدرس اشتباه موجب شده طرح‌های منطقه‌ای برای کنترل کانون‌های محلی خشکسالی مغفول بماند. نکته جالب اینکه با وجود اختصاص اعتبارات محدود به احیای جازموریان هیچ کار مطالعاتی و عملیاتی تأثیر گذاری هم در این منطقه انجام نشده است.
امروز نیز ریگان با طوفان شن و گرد و غبار دست و پنجه نرم می‌کند، مردم یک نگاهشان به زمین برای فرو نشست سیلاب است و یک نگاهشان به آسمان برای در امان ماندن از طوفان شن.
به گفته فرماندار ریگان به طور متوسط در هر هفته حداقل دو روز شهرستان ریگان طی سال گذشته درگیر ریزگردها بوده است.
روستاها در حال محو شدن زیر شن‌های روان هستند
امین باقری در گفتگو با مهر می‌گوید: بارها در خصوص ریزگردها و خساراتی که به مردم وارد می‌کند گفته شده است اما هیچ عملکرد مطلوبی برای کنترل این وضعیت در شهرستان انجام نشده است.
باقری می‌گوید: اعتبارات ما به عنوان یک شهرستان محروم بسیار محدود است و نمی‌توانیم کاری در این زمینه انجام دهیم. ما هزاران کیلومتر راه فرعی و روستایی آسفالت نشده، ده‌ها روستای محروم و فاقد امکانات اولیه داریم و با این بودجه حتی توان رفع این محرومیت‌ها را نداریم چه برسد که بخواهیم برای کنترل ریزگردها کاری کنیم.
وی گفت: مالچ پاشی برمحیط زیست اثر می‌گذارد اما اگر همین کار را هم نکنیم دیگر چیزی از روستاها و شهرها باقی نمی‌ماند، جالب اینکه این طرح هم به دلیل کمبود اعتبار اوایل امسال متوقف شد و حالا هم به صورت محدود در برخی از کانون‌های بحرانی انجام شده است.
وی می‌گوید: ما مرز داران شرق کشور هستیم و وجود روستاییان و عشایر در مناطق دور افتاده و در نقاط مرزی بین کرمان و سیستان و بلوچستان جدا از مسائل اجتماعی و اقتصادی یک بار امنیتی تأثیر گذار دارد و باید برای حضور مردم در این مناطق تلاش شود.
فرماندار ریگان افزود: ریزگردها بسیاری از روستاها را زیر شن فرو برده‌اند و ده‌ها روستا از سکنه خالی شده‌اند و مردم نیز به ناچار مهاجرت کرده‌اند در حالی که تجربه نشان داده در صورت احیای یک قنات در یکی از روستاها مردم به سرعت به روستا برگشته‌اند و روستا را آباد کرده‌اند این یعنی اگر ما یک قدم برداریم مردم ده قدم برمی دارند.
باقری ادامه داد: از دو روز قبل طوفان شن و گرد و غبار بار دیگر ریگان را در برگرفته است این در حالیست که بسیاری از مردم با مشکلات ناشی از سیلاب چند روز قبل دست به گریبان هستند.
وی تصریح کرد: دید افقی در برخی از روستاها از جمله ۸۰۰ متری، چاه ملک و پشت ریگان به دو متر رسیده بود و هم اکنون از شدت آلودگی کاسته شده است اما با توجه به پیش بینی هواشناسی مبنی بر وزش شدید باد پیش بینی می‌کنیم این وضعیت مجدداً در ساعات آتی تکرار شود.
فرماندار ریگان بیان کرد: تردد در جاده ریگان – چابهار مجدداً مختل شد و رفت و آمد به کندی انجام می‌شود.
وی با اشاره به اینکه ۱۵۰ روستای ریگان در محاصره شن‌های روان هستند می‌گوید: اگر چاره‌ای برای این معضل در نظر گرفته نشود شاهد تنش جدی جمعیتی در آینده نزدیک خواهیم بود.
وی تاکید کرد: من با صراحت اعلام می‌کنم که ریزگردها و طوفان شن در ریگان هیچ ارتباطی با جازموریان ندارد. این مشکل ناشی از کانون‌های محلی در شهرستان است و اینکه برخی آدرس غلط در خصوص منشأ ریزگردهای شرق کرمان می‌دهند نشانه نا آگاهی آنهاست.