زیست بوم

آلودگی هوا و محیط‌زیست، تهدیدگران پارک ملی نایبند

سهیلا کرمپورنیا، خبرنگار همشهری:
استان بوشهر با داشتن قابلیت‌ها و توانمندی‌های منحصربه‌فرد در زمینه نفت، گاز، پتروشیمی و... در طبیعت خدادادی نیز دارای جلوه‌های فوق‌العاده‌ای است
که برای بسیاری از مردم کشور حتی خود استان هم ناشناخته مانده است. پارک ملی دریایی نایبند، پارک ملی دیر نخیلو، منطقه حفاظت‌شده حله، اثر طبیعی ملی کوه نمک، اثر طبیعی ملی خارکو و پناهگاه حیات‌وحش خارک ازجمله مناطق حفاظت شده تحت مدیریت سازمان محیط‌زیست استان بوشهر هستند که جایگاه منحصربه‌فردی در کشور دارند.

 

 مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر در این ارتباط گفت: پارک ملی دریایی نایبند با وسعت 49 هزار و 814 هکتار در منتهی‌الیه جنوب شرقی شهرستان کنگان بر روی دماغه‌ای منحصربه‌فرد در اراضی ساحلی قرار گرفته است.

حسین دلشب با اشاره به معرفی این منطقه در سال 1375 به‌عنوان منطقه حفاظت شده و سپس ارتقای آن در سال 1378 به پارک ملی با اضافه شدن جنگل‌های حرا و خلیج نایبند افزود: این منطقه به‌دلیل داشتن تنوع زیستی بالا، سیمای طبیعی منحصربه‌فرد، جنگل‌های حرا، خوریات، سواحل بکر و زیبا، آبسنگ‌های مرجانی، گونه‌های شاخص گیاهی و جانوری مانند انجیر معابد و گونه‌های حمایت شده جبیر و جیرفتی، همچنین مرتع و بیشه‌های طبیعی، اراضی جنگلی، دشت، آب و کوهستان از نظر زیست‌محیطی بسیار حائز اهمیت است.

دلشب با اشاره به قرار گرفتن منطقه حفاظت شده نایبند در مجاورت پارس جنوبی گفت: استقرار صنایع نفت وگاز و پتروشیمی در حاشیه پارک ملی دریایی نایبند، عوارض زیست‌محیطی خطرناکی را ایجاد کرده است به‌طوری که احداث حوضچه آبگیر و یا عبور خط لوله، موجب کدورت آب و مرگ و میر مرجان‌ها، تخریب منطقه زیر دریا، ایجاد ناامنی در منطقه و همچنین ایجاد استرس برای حیات‌وحش می‌شود.

وی تصریح کرد: به‌دلیل آلودگی هوای منطقه بر اثر فعالیت پالایشگاه‌ها و پتروشیمی که آثار مخربی برروی درختان حرا به‌جا گذاشته است اداره کل محیط‌زیست درحال بررسی این موضوع و اجرای طرحی با همکاری دانشگاه شهید بهشتی است که نتیجه آن در آینده نزدیک اعلام خواهد شد.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر، احداث اداره نایبند و جذب نیروی گشت دائمی، جلوگیری از شکار و صید یا تغییر کاربری اراضی منطقه،  اقدامات مختلف فرهنگی با هدف
 بالا بردن آگاهی مردم در مورد اهمیت منطقه و ارزش‌های آن و احداث مرکز تحقیقات زیست‌محیطی عسلویه را از مهمترین اقدامات برای حفاظت و مراقبت از منطقه برشمرد.

دلشب انواع ماهیان و پستاندارانی  نظیرگرگ، شغال، کفتار، گربه‌وحشی و گونه حمایت‌شده جبیر، پستانداران دریایی نظیر دلفین، پرندگانی چون هوبره، کبک، تیهو، انواع بازهای شکاری و انواع پرندگان، خزندگانی چون لاک‌پشت دریایی، عقابی و سبز را ازجمله جانوران و آبزیان این منطقه ذکرکرد و افزود: برای جلوگیری از انقراض این جانوران، گشت و کنترل مستمر در پارک به کمک ماموران انجام می‌گیرد و اقداماتی نظیر فنس‌کشی یکصد هکتار از اراضی منطقه برای طرح تکثیر جبیر و سرشماری زمستانه و تابستانه پرندگان و پستانداران برای اعمال مدیریت حیات‌وحش، صورت می‌گیرد.

دلشب یادآورشد: این منطقه دارای طرح جامع است و طرح تفصیلی و ارزشگذاری زیستی آن نیز انجام و نسبت به منطقه‌بندی آن منطقه نیز اقدام شده است،  به همین جهت در مناطق و حوزه‌های تفرجی براساس نقشه تهیه شده می‌تواند فعالیت‌های اکوتوریستی با نظارت محیط‌زیست و بدون هرگونه واگذاری زمین انجام گیرد.

در این حال، سالانه گروه‌های مختلف مردم و سازمان‌های مردم نهاد از سراسر کشور برای بازدید به منطقه می‌آیند. سرپرست واحد محیط‌زیست HSE سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس هم در این زمینه گفت: برای حفظ و پاکیزگی محیط‌زیست و ترویج فرهنگ حفظ محیط‌زیست، دانش‌آموزان بخش عسلویه زباله‌های بیش از 10 هکتار از سواحل خلیج نایبند و جنگل‌های حرا را جمع‌آوری کردند.

محمود اعزازی با انتقاد از بی‌توجهی گردشگران به محیط‌زیست منطقه افزود: بسیاری از هموطنان که از راه‌های دور و نزدیک به منطقه می‌آیند حتی کارکنان صنعت نفت در پارس جنوبی که روزهای تعطیل در جنگل‌های زیبای حرا و خلیج نایبند در عسلویه به تفریح می‌پردازند  زباله‌های زیادی از جمله ظروف یک بار مصرف و بطری‌های آب معدنی و نوشابه را در این مناطق رها می‌کنند.

وی ضمن دعوت از بازدیدکنندگان برای حفظ و پاکیزه نگه داشتن محیط‌زیست و سواحل زیبا یادآور شد: اگرچه تاکنون چند بار سواحل خلیج نایبند  را  دانش‌آموزان عسلویه پاکسازی کرده‌اند  و در آینده نزدیک هم از شرکت‌های فعال در منطقه با توجه به در اختیار داشتن نیروی انسانی و توان مالی آنها، برای پاکسازی ساحل استفاده خواهد شد اما جلوگیری از انقراض گونه‌های شاخص گیاهی و جانوری منطقه و حفظ ویژگی‌های ارزشمند پارک ملی نایبند به تلاش بیشترمسئولان و به اقداماتی فراتر از این نیازدارد.