نام‌آوران ایرانی

گاهشمار زندگی و آثار استاد پارسا شادروان دکتر اسماعیل رفیعیان

برگرفته از تارنمای بنیاد ایرانشناسی

در اردیبهشت ماه 1302 درشهرستان مرند به دنیا آمدم. تا هفت پشت آبا و اجدادم روحانی بودند. یک سال قبل از شش سالگی به مکتب خانه رفتم و از مهر 1308 وارد دبستان خاقانی مرند شدم . در خرداد 1321 دانشسرای مقدماتی را تمام کردم و وارد خدمت فرهنگ شدم. پس از شهریور 1320 که کشور توسط قوای روس و انگلیس اشغال شد مبارزه را آغازیدم تا آنجا که منجر به شهادت پدرم گردید. من هم  به خاطر افشاگری علیه قوای بیگانه اجبارا به ترک خانه و خانواده تن دادم و به تهران رفتم. در 1326 به زادگاهم برگشتم و تا 1328 رئیس فرهنگ مرند بودم. در سال 1331 جهت ادامه تحصیل در دوره دکتری ادبیات به تهران منتقل شدم و سال ها در آنجا از اعضای هیات علمی لغت نامه دهخدا بودم.

در اسفند 1346 به دانشگاه تبریز دعوت شدم و دوسال سرپرست دانشکده تربیت دبیر و دو سال معاونت دانشسرای عالی را داشتم. از سال 51 مدیر کل کارگزینی و از 55 معاون دانشکده علوم تربیتی و آخرین سمتم بازرس عالی در تمام شؤون دانشگاه بودم. در اولین دوره مجلس افتخار نمایندگی داشتم و پس از اتمام آن دوره ترجیح دادم به  کار خود (معلمی) برگردم.

از63 ضمن تدریس، سمت معاونت پژوهشی و قائم مقامی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز و دبیری شورای منطقه 2 مشغول خدمت شدم و در توسعه این دانشگاه طی 18 سال تلاش بی وقفه نمودم. (خلاصه‌ای از یادداشت‌های شخصی؛ برگرفته از بحر معرفت)

دکتر اسماعیل رفیعیان در غروب روز سه شنبه 11 تیرماه 1387 به رحمت ایزدی پیوست و در مرند به خاک سپرده شد.
 

اسماعیل رفیعیان

خلاصه:

تولد: اردیبهشت ماه سال 1302
محل تولد: شهرستان مرند
ورود به مکتب خانه: 1307
ورود به دبستان خاقانی مرند و اتمام دوره دبستان، 1308 ـ 1313
اتمام مرحله اول دبیرستان، 1317
اخذ دیپلم ادبی، 1319
اتمام دورهٔ دانشسرای مقدماتی معلمان، 1320
اشغال ایران توسط متفقین و آغاز مبارزات استاد رفیعیان علیه اشغالگران 03/06/1320
شروع خدمت فرهنگی به عنوان معلم در شهرستان علمدار، 4/7/1321
مراجعت به مرند و شروع خدمات فرهنگی در مرند به عنوان معلم و ناظم دبیرستان خاقانی، 1323
تشدید مبارزه علیه اشغالگران و عوامل آنها، 1324 ـ 1323
ترور شهید شیخ محمدحسن رفیعیان پدر ماجد دکتر رفیعیان و عقیم ماندن طرح ترور دکتر رفیعیان 8/9/1324
استقرار حکومت فرقه دموکرات، 21/9/1324
دستور ترور استاد رفیعیان از طرف صدر فرقه مرند به صدر فرقه روستای بناب، مساعدت صدر فرقه بناب و باخبر کردن استاد و خروج وی از روستای بناب و مهاجرت با لباس مبدل روستایی با پای پیاده به تبریز و سپس به تهران، 13/9/1324
استمرار مبارزه در تهران در معیت مرحوم میرزا حسین واعظ از مبارزان جنبش مشروطیت از اواخر آذرماه 1324 تا اواخر آذرماه سال 1325
خروج ارتش سرخ و هزیمت عوامل وابسته اتحاد جماهیر شوروی، 21/9/1325
بازگشت استاد رفیعیان به مرند با استقبال گرم همشهریان پس از فرار عوامل وابسته به شوروی، خرداد سال 1326
کفیل ریاست فرهنگ مرند، تأسیس و احداث چندین مدرسه و دبیرستان مهم شهرستان مرند در این مقطع، 1328- 1326
مراجعت به تبریز برای تحصیل در دوره لیسانس رشته ادبیات و زبان فارسی، 1328
شروع مبارزات ملت ایران بر علیه استعمار انگلیس، 1329
اخذ مدرک کارشناسی، 1331
شرکت جدی در مبارزات علیه استعمار انگلیس برای استیفای حقوق ملت ایران 1332-1329
انتشار روزنامه قیام ماد با محتوای ضد استعماری و ضداستثماری و افشای مفاسد اربابان و مظالم آنها و توقیف روزنامه قیام ماد پس از انتشار چندشماره، 1331ـ 1330
انتشار کتاب جیبی «درمان درد» که در آن به استعمار انگلیس و آمریکا و عوامل آنها، دربار، خوانین، رشوه و فساد اداری شدیداً حمله می‌شود 1331
همزمان با مبارزات ورود به دوره دکترای رشته ادبیات و فارسی در دانشگاه تهران و تلمذ از محضر اساتیدی چون بدیع الزمان، بهمینار پس از فاضل تونی ـ جلال الدین همایی ـ سعید نفیسی 1331
مراجعت به مرند پس از شکست کودتای 9 اسفند، طبق تصمیم نمایندگان هوادار نهضت ملی شدن نفت، برای جلوگیری از تکرار کودتا و تهییج و تشجیع مردم در این دوره تعدادی از نمایندگان به
مسقط‌الرأس خود مراجعت می‌کنند و بسیج مردم در شهرستان مرند برای حمایت از جنبش ملی شدن نفت با توجه به نفوذ معنوی مشارالیه به عهده استاد رفیعیان واگذار می‌شود. اسفندماه 1331
برگزاری متینگ بزرگداشت سالگرد قیام سی تیر سال 1331 و بزرگداشت شهدای آن روز در میدان مرکزی مرند و سخنرانی استاد در آن متینگ 30/04/1332
وقوع کودتای ننگین آمریکایی و بازگشت شاه به ایران و استقرار حکومت کودتا 28/05/1332
هجوم افسران و سربازان رژیم کودتا به محل سکونت استاد در مرند. قبل از رسیدن کودتاگران استاد با همکاری و مساعدت مردم با پای پیاده از کوهپایه‌های میشو به تبریز مهاجرت می‌کند. 28/05/1332
استاد بیت‌اله جمالی خانه خود را به عنوان پناهگاه با روی گشاده در اختیار استاد قرار می‌دهد 29/5/1332
مهاجرت مجدد به تهران و شش ماه اختفاء، دوباره بازداشت و مدتی در زندان به سر برد. اوایل شهریور ماه 1332 تا اواخر سال 1333
ادامه تحصیل در دوره دکترای ادبیات و همزمان تدریس در مدارس معتبر تهران و دانشسرای معلمان از سال 1333 تا 1342
همکاری با مؤسسه لغتنامه دهخدا و تحریر و تنظیم بخشهایی از حروف (رـ کاف) 1344/1340
اعلام آزادی انتخابات از طرف شاه و حکومت اسداله اعلم تابستان سال 1342 .
استقبال مردم مرند از استاد رفیعیان هنگام مراجعت به مرند در روز 17/4/1342
آخرین اعلامیه استاد رفیعیان در ارتباط با انتخابات دوره 21 مجلس اوایل شهریور ماه 1342
دعوت دانشگاه تبریز از استاد رفیعیان برای تدریس اسفندماه سال 1346
همکاری با جریانها و کانونهای ملی و مذهبی خصوصاً با بیت معظم مرحوم آیت‌اله شهید قاضی طباطبائی 1357/1346
دعوت از سخنرانان مذهبی خصوصاً استاد محمدتقی جعفری برای سخنرانی دردانشگاه تبریز1357 ـ 1346
رابط دانشگاه با بیت آیت‌اله قاضی طباطبائی 1358- 1356
نامزدی استاد رفیعیان برای اولین دوره مجلس شورای اسلامی 1358
پیروزی در انتخابات دوره اول مجلس شورای اسلامی 19/2/1359
اتمام دوره اول مجلس شورای اسلامی 7/3/1363
بازگشت به شغل معلمی با سمت معاونت پژوهشی و قائم مقامی دانشگاه آزاد اسلامی و دبیری شورای منطقه 2 دانشگاه آزاد اسلامی اوایل خردادماه سال 1363 تا اواسط آذرماه سال 1380
اهدای کتابخانه ارزشمند شخصی خود که حاوی ده هزار جلد کتاب بود به کتابخانه مرکزی و کتابخانه عمومی شهرستان مرند و معرفی مشارالیه به عنوان اهدا کننده نمونه کشوری از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی 1381
حضور در برخی شوراهای مهم فرهنگی و هنری از جمله هیأت امنای کتابخانه مرکزی تبریز و همراهی با فعالیتهای فرهنگی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تبریز

گروه : علوم انسانی
رشته : زبان و ادبیات فارسی
گرایش : زبان فارسی
زمان و علت فوت : درگذشت 11/04/1387 تبریز