تاریخ تجزیه

قرارنامهٔ‌ سردار کهن‌دل‌خان و پسرش‌ سلطان‌علی‌خان‌ مظفرالدوله در باب‌ قندهار

بررفته از ماهنامه خواندنی شماره 68، رویه 44

بنده‌ درگاه‌ جهان‌ پناه‌ کهن‌ دل‌ خان‌ سردار با اقتدار قندهار نظر به‌ این‌ که ‌همیشه‌ چشم‌ داشت‌ و امید مرحمت‌ به‌ دولت‌ علیه‌ ایران‌ داشت‌ و دارم‌ و برای‌اطمینان‌ اولیای‌ دولت‌ علیه‌ ایران‌ صانهاالله‌ تعالی‌ عن‌ الحدثان‌ به‌ ارادت‌ ونوکری‌ خود در خدمت‌ دولت‌ علیه‌ فقرات‌ مسطوره‌ ذیل‌ را قرار می‌دهد:
اولا چنان‌ که‌ از قدیم‌ الایام‌ قندهار تابع‌ دولت‌ علیه‌ ایران‌ بوده‌ بعد از این‌ کماکان‌از نوکری‌ و خدمت‌ و تبعیت‌ این‌ دولت‌ انحراف‌ و عدول‌ ننماییم‌ و هر چه‌ فرمایش‌ واطاعت‌ اولیای‌ این‌ دولت‌ علیه‌ باشد بدون‌ تعلل‌ قیام‌ و اقدام‌ نماییم‌ و خود را بسته‌ و متعلق‌ به‌ این‌ دولت‌ بدانیم‌ و خود را در زیر حمایت‌ این‌ دولت‌ دانسته‌ و می‌دانیم‌ و هرکدام‌ از سرداران‌ افغانستان‌ که‌ خواسته‌ باشند با دولت‌ علیه‌ ایران‌ مخالفت‌ نمایند این‌بندگان‌ به‌ اجازه‌ اولیای‌ دولت‌ در مقام‌ طرد و منع‌ آن‌ برآییم‌ و به‌ هر طور اولیای‌ دولت‌ابد مدت،‌ دستورالعمل‌ بدهند رفتار نماییم‌ و مغایرت‌ نکنیم‌.
ثانیا آن‌که‌ از فرستادن‌ پیشکش‌ و عریضه‌ و آدم‌ فرستادن‌ و عرض‌ حالات‌ وامورات‌ خودمان‌ به‌ اولیای‌ دولت‌ علیه‌ کوتاهی‌ ننماییم‌ و اولیای‌ دولت‌ خودمان را‌ همیشه‌ مستحضر سازیم‌ و روی‌ خدمت‌ و تبعیت‌ اولیای دولت این دولت ابدمدت، از جمیع‌ دول‌ احتراز و تبری‌ خواهیم‌ داشت‌ و آن‌‌چه‌ سرداران‌ قندهاربدون‌ اذن‌ و اجازه‌ دولت‌ ایران‌ از خاک‌ خود تجاوز نمی‌نماییم‌ و هرگاه‌ هراتی‌از خاک‌ خود بخواهد بگذرد و داخل‌ خاک‌ و نواحیات‌ ما بشود امنای‌ دولت‌آن‌ها را ممانعت‌ نماید و هم‌چنین‌ هرگاه‌ سرداران‌ کابلی‌ بخواهند از خاک‌ خودتجاوز نمایند و داخل‌ خاک‌ ما بشوند از جانب‌ دولت‌ جاوید مدت‌ باید تنبیه ‌شوند و تخلف‌ و تجاور نکنند بر منزل‌ و حد خود باشند پیش‌تر قدم‌ نگذارند.
ثالث‌ آن‌‌که‌ دولت‌ علیه‌ ایران‌ با هر دولتی‌ جنگ‌ یا صلح‌ داشته‌ باشند این‌ بندگان‌ در صلح‌ شریک‌ و در جنگ‌ رفیق‌ دولت‌ هستیم‌ و موافق‌ سایر تبعه ‌دولت‌ علیه‌ ایران‌ می‌باشیم.‌
رابع‌ آن‌‌که‌ هر وقت‌ ضرور شود و از دولت‌ علیه‌ اظهار و اعلام‌ شود و قشون‌ برای‌ دولت‌ ضرور شود از فرستادن‌ قشون‌ به‌ قدری‌ که‌ لازم‌ باشد مضایقه‌ ننماییم.‌ باید از جانب‌ امنای‌ دولت‌ وجه‌ نعلبندی‌ مقرر شود که‌ به‌رکاب‌ همایون‌ حاضر شوند بعد از احتیاج‌  دولت‌ معاودت‌ نمایند و نیز قرارمی‌دهندکم‌ترین‌ بندگان‌ که‌ سرداران‌ قندهار می‌باشیم‌ که‌ مطلقا و اصلا به‌دولت‌ انگلیس‌ مراوده‌ ننماییم‌ و بعدا قشونی‌ با توپخانه‌ هر چه‌ ضرور داشته‌باشیم‌ از دولت‌ علیه‌ ایران‌ بخواهیم‌ و از دولت‌های‌ دیگر ابدا معلم‌ برای‌ فوج‌ یا سرباز نگاه‌ نداریم‌ و ان‌شاءالله‌ تعالی‌ ابدالاباد این‌ قرارداد برقرار خواهدماند که‌ از جانب‌ اعلیحضرت‌ شاهنشاه‌ دولت‌ ایران‌ نسلا بعد نسل‌ نسبت‌ به‌ مایان‌مرحمت‌ و التفات‌ و نگاهداری‌ شود و از جانب‌ سرداران‌ قندهار نسلا بعد نسل‌خدمتگذار دولت‌ ایران‌ خواهند بود و مطلقاً دولت‌ دیگر را نخواهند شناخت‌.
تحریراً فی‌ شهر ذیحجه‌ 1269 [شهریور ـ مهر 1232]‌
برگرفته از : قرارها و قراردادهاـ رر84ـ83