کتاب‌

انتشار کتاب «پان ترکیسم و وحدت ملی ایران»

پان ترکیسم و وحدت ملی ایران
نوشتهٔ: عبدالله مراد علی بیگی
چاپ اول: 1392
قیمت: 80000 ریال
ناشر: انتشارات سمرقند

در دهه‌های پایانی قرن نوزدهم میلادی که هم‌زمان با اوج‌گیری تجددخواهی (تجدیدنظرطلبی) غرب‌گرایانه در امپراتوری عثمانی بود، اندیشهٔ پان‌ترکیسم نیز پایه‌ریزی شد. چنان‌که از سال‌های آغازین قرن بیستم میلادی، این اندیشه، راهنمای فکری غالب روشنفکران تجدیدنظر طلب ترک در هر حرکت سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ... در امپراتوری عثمانی و سپس در جمهوری ترکیه گردید.
در فرایند این تحولات، البته دلایل و شواهد کافی وجود دارد که نشان می‌دهد سیاست‌های استعماری، به‌ویژه دولت انگلیس از آغاز، در جهت نیل به مطامع کلان سیاست‌های استعماری خود «پان‌ ترکیسم» را که تجلی اوج عصبیت‌های نژادگرایانه است، جعل کرده است.

هدف اصلی و واقعی طراحان از جعل پان‌ترکیسم که در گرماگرم کشاکش‌های سیاسی و رقابت‌های استعماری میان امپراتوری روس و انگلیس در آسیا صورت گرفت، ایجاد منطقه‌ای حایل از اقوام ترک‌زبان مسلمان در حاشیهٔ جنوبی مرزهای روسیه بود که به صورت کمربندی از اقیانوس آرام تا دریای سیاه امتداد می‌یافت.
از نظر طراحان انگلیسی، ایجاد این کمربند پان ترکی حایل، می‌توانست از گسترش نفوذ و توسعهٔ ارضی قلمروی روسیه به‌سوی جنوب، به ویژه متصرفات انگلیس در هندوستان جلوگیری کند.
بجز آن، ظهور و حضور اندیشهٔ پان ترکیسم در کنار مرزهای ایران که حامل و مروج افکار الحاق گرایانه نسبت به بخش‌هایی از سرزمین‌های ایرانی نیز باشد، می‌توانست، فریادهای وحدت خواهانه‌ای را که هنوز از سرزمین های تجزیهٔ شدهٔ ایران در قفقاز و آسیای مرکزی [خوارزم و فرارود] به‌گوش می‌رسید، در محاق قرار دهد و خاموش سازد و از تسری آن به دیگر بخش‌های تجزیه‌ شدهٔ سرزمین‌های ایرانی، در بلوچستان و افغانستان و جزایر و سواحل جنوبی خلیج فارس که در اشغال نظامی و زیر سلطه‌ استعماری دولت انگلیس بود، پیش‌گیری نماید.
از سوی دیگر، دولت روسیه نیز پس از اشغال نظامی قفقاز و سپس آسیای مرکزی [خوارزم و فرارود] و استقرار سلطه‌ سیاسی خود بر این سرزمین‌ها، چون هم‌چنان رشته‌های پیوند فرهنگی و تاریخی میان مردمان سرزمین‌های متصرفی با مردم ایران را برقرار و مستحکم می‌دید، سیاست‌های ایران زدایی همه‌جانبه‌ای را در مناطق یادشده به مورد اجرا گذاشت.
تبلیغ و ترویج زبان ترکی و تلاش برای ایجاد چیزی به‌نام فرهنگ ترک از جمله سیاست‌هایی بود که دولت روسیه به‌منظور به حاشیه راندن و سپس محو آثار و نشانه‌های فرهنگ و تمدن ایرانی و برانداختن نفوذ زبان و ادبیات فارسی در سرزمین‌های ایرانی قفقاز و آسیای مرکزی [خوارزم و فرارود] به‌‌کار بست. در نتیجهٔ این سیاست ضد ایرانی دولت روس، روشنفکران و نویسندگان این خطه از «نیاخاک» باستانی ایرانیان که تا پیش از آن به فارسی می‌خواندند و می‌نوشتند، تشویق، بلکه موظف شدند که از آن پس به ترکی بنویسند و در ترویج آن بکوشند.
سیاست سخت‌گیرانه‌ وپیگیری همه‌جانبهٔ دولت روسیه در ترویج زبان و فرهنگ ترکی، در سرزمین‌های جدا شذه از ایران، اگرچه با هدف از میدان به در کردن زبان فارسی و عنصر فرهنگ ایرانی صورت می‌گرفت، ولی نتیجهٔ قهری اجرای چنین سیاستی در نهایت، خلق چیزی به‌نام هویت ترکی بود که کاملا به سود طرح انگلیسی ایجاد کمربند پان ترکی حایل در سرزمین‌های جنوبی قلمروی امپراتوری روسیه تمام می‌شد.
با این‌همه، آن عاملی که بیش از دیگر عوامل در طراحی و شکل‌دهی یک هویت جعلی پان ترکی موثر افتاد، آموزه‌های مبتنی بر کار مطالعاتی گروهی از شرق شناسان وابسته به وزارت‌خانه‌های خارجه‌ و مستعمرات دولت انگلیس بود.

کتاب «پان ترکیسم و وحدت ملی ایران» در شش گفتار فراهم آمده است. عنوان گفتارهای ششگانه به شرح زیر است:

گفتار نخست : نگاهی به تاریخچه ی پان ترکیسم
               بخش یکم : بستر سازان اندیشه ی پان ترکیسم
               بخش دوم : کمیته اتحاد وترقی
               بخش سوم : از اتحاد اسلام تا اتحاد ترکان جهان
گفتار دوم : خاستگاه  ترکان و چگونگی گسترش زبان ترکی 
               بخش یکم : رابطه زبان با نژاد
               بخش دوم : نقش فرهنگ ملی درحیات ملت
گفتار سوم : سرزمین اران و پیوند آن با ایران
گفتار چهارم : خیزش های رهایی بخش  -  فریادهای وحدت خواه
               بخش نخست : تقاضای اهالی نخجوان درالحاق به ایران
               بخش دوم : تقاضای جمهوری آذربایجان ( اران ) درباره ی تشکیل فدراسیون با ایران
گفتار پنجم : انگیزه های پنهان درپشت تغییر نام اران
              بخش یکم : برانگیختن پدیده ی جدایی خواهی در آذربایجان
گفتار ششم : مساله آذربایجان و مشتریان تازه ی آن
              بخش یکم : دونقشه حیرت انگیز