ایران پژوهی
ایرانیان از نگاه بیگانگان - 3
- ايران پژوهي
- نمایش از جمعه, 01 ارديبهشت 1391 15:06
- بازدید: 5752
برگرفته از روزنامه اطلاعات
ارمغان ادبی
پس از به قدرت رسیدن عباسیان، یعنی هنگامی که ایرانیان مناصب عمده درباری را پر کردند و عده نسبتاً زیادی از شاعران و رجال برجسته علم و دانش که خون ایرانی در رگهایشان جریان داشت روی کار آمدند، طنین کاملاً جدیدی در سبک به گوشها رسید. در نخستین شاعران عربیسرای ایرانی مانند بشار تخارستانی و ابونواس اثر و نشانی از سبک مصنوع نیست. آنچه ایرانیان به شعر عربی ارمغان کردند، تخیلی لطیف و زنده و زیبایی کلان، عمق و لطافت احساس و گنجینهای از اندیشههای غنی و پربار بود.
رینولد نیکلسون
نیکبختی اعراب
از موجبات نیکبختی اعراب این بود که لسان عرب بر زبان پارسی غلبه یافته، تمام مآثر و محسنات ایرانی به زبان تازی درآمد. شاعر ایرانی به زبان عربی شعر میسرود، مانند بشار؛ ادب ادیب به زبان عربی منتشر می شد، نظیر ابن مقفع؛ تألیف و جمع و تدوین نیز به عربی بود، مانند تاریخ ابنقتیبه و طبری و غیره.
احمدامین مصری
استقامت
وسایلی را که ملت ایران برای استقامت در مقابل تجاوزات بیگانگان دارد، نباید حقیر شمرد. این وسایل اغلب موانع طبیعی است که برای از میان برداشتنش مدت زیاد و تغییرات و تبدیلات عمده لازم است. هر دولت اروپایی که درصدد تسخیر ایران برآید، خود را با اوضاعی بس وخیم مواجه خواهد دید و عجب آنکه این وخامت و اشکال در آن روزی که همه تصور خواهند نمود کارها فیصله یافته است، بیشتر از روز اول خواهد بود!
سرجان ملکم، سیاستمدار و نویسنده انگلیسی
شیوه معماری
از نظر تاریخ هنر، میراث ایران برای دنیای بیزانس اهمیت فوقالعاده دارد و میتوان پرسید اگر تأثیر ایران در روزگار قدیم نبود، آیا شیوه معماری روم شرقی که آن گونه پیشرفت و ترقی کرد، هرگز صورت خارجی به خود میگرفت؟
تالبوت رایس
هنر ساسانی
نفوذ ساسانیان در شماری از نقشهای آرایشی معماری بیزانس، موزائیکهای انطاکیه، و بهویژه در ابریشمهای نقشدار عالی پوشیده از نقش جانوران واقعی و افسانهای که کارگاههای ساسانی را در سراسر اروپا بلندآوازه کرده بود، به چشم میخورد. در مسائل فکری، ایران نشان داده که بسیار کنجکاوتر و پذیرندهتر از بیزانس است.
نینا گارسویان
قلمرو فارسی
در کربلا زیان فارسی دوشادوش زبان عربی رواج داشت. در بازدید از شهر و بازارهای سلیمانیه تحت تاثیر ظاهر زیبای کردها قرار گرفتم. چیزی که بیش از همه مرا تحت تاثیر قرار داد، مدرسه کوچکی در داخل بازار بود که در آن، ریش سفید موقری به بچههای 9 ساله، بوستان سعدی را میآموخت. بعدها متوجه شدم که زبان فرهنگی کردهای عراق و ایران، فارسی است. شاید همین نمونه شاهدی بر واقعیت این نظریه باشد که ادبیات و حتی زبان فارسی، روزگاری زبانلاتین مسلمانان مشرق زمین بوده است و قلمروش از استانبول تا بنگال.
آرچیبالد روزولت
گل سرخ
ایرانیان دلبستگی خاصی به پرورش انواع مختلف گل دارند، به خصوص به گل سرخ علاقه بیشتری نشان می دهند. گل سرخ، زیبایی چندان درخشانی ندارد؛ اما عطرش بسیار مطبوع و دلاویز است. این گل ذوق شاعری بسیاری از شاعران نازکخیال این ملت را به جوش و هیجان درآورده است. سعدی نام یکی از کتابهای خود را گلستان گذاشته است؛ یعنی باغچه گلها و نام اثر دیگرش بوستان است؛ نشانه ای از امتیاز فوقالعاده ای که ایرانیان برای هر چیزی که بویی از گل و زیبایی طبیعت دارد، قائل میشوند.
ژى . ام. تانکوانى، مترجم هیأت نمایندگى ناپلئون، 1808م
مروارید شهرها
با اطمینان میتوان گفت که طبس، با وجود تنهایى فراموش شده و ترک شدهاش، مروارید شهرهاى ایران است. طبس در نظر مسافر صحرا که از راهى دراز و غریب به آنجا میآید، واحهاى است جذاب و بهشتى. چه بسیار زائران که زیر نخلهاى طبس خوابیدهاند و خوابهاى شادى دیدهاند و چه بسا رهگذرانى که گلویشان از آب شور چاهها درهم کشیده شده و بعد با آب صاف چشمهساران کوههاى طبس جلا داده شده است و چه بسا مردمى که گرسنگیشان را با خرماهاى شیرین و پرآب طبس رفع کردهاند! از بالاى مناره مسافر خسته میتواند نگاه دیگرى به راه پرپیچ و خم کویر، که از آن گذشته و به صحنهاى که قدمهایش زیر خورشید سوزان و خشکى دائم التزاید پشت سر گذاشته است، چشم بیندازد. وقتى که من در زیر نخلهاى طبس اتراق میکردم، یک زندگى دوماهه کویرى را پشت سر داشتم. چقدر با میل میتوانستم دو ماه دیگر در سایه این واحه بمانم!
سون هدین، جهانگرد سوئدى
زبان آسان
زبان فارسى را زود میتوان آموخت؛ ولى بهندرت میتوان آن را با چنان پاکیزگى صحبت کرد که کسى نفهمد گوینده، خارجى است. زبانى که مردم درس خوانده و تحصیل کرده بدان تکلم میکنند، زیباست و تواناست. این زبان هم براى مقاصد شاعران متناسب است و هم براى اظهار تعبیرات زیبا و بازى با کلمات.
ادوارد پولاک، پزشک اتریشى (1860ـ1851)
اسلام و ايران
در زمانى که اسلام به صورت يک مذهب بينالمللى و فرهنگ درميآمد، ايرانيان زبان و سنن خود را به وجود آوردند و تعجب در اينجاست که آنان هم در بينالمللى کردن زبان عربي و هم در تجديد حيات ايران نقش اصلى را ايفا نمودند.
ريچارد فراى، ايرانشناس آمريکايى
وطن دوستى
ايران با همه طبايع گوناگون مورد تحسين و علاقه هر ايرانى واقعى است. او ميپندارد که در دنيا کشورى که شايسته مقايسه با ايران باشد، وجود ندارد. به نظر من اگر اکثر ايرانيها محکوم به تبعيد ابدى از ايران شوند و به آنها اخطار شود که در صورت پاگذاشتن به خاک اجدادى خود محکوم به مرگ خواهند شد، از کثرت علاقه به ديدار وطن عزيز، نخواهند توانست از بازگشت خوددارى کنند.
رابرت گرنت واتسن، نويسنده انگليسي
خلق و خوى ايرانى
ايرانى ميخواهد همه چيز را دلپسند خود سازد. ميهماندوست است، به ويژه نسبت به غريبان با نظر خوش نگاه ميکند. فضيلتهاى خانوادگىاش زياد است. نسبت به فرزندانش مهربان و باگذشت است. در مقام پسر، احترام بسيارى براى پدر و مادر قائل است و البته به پدر بيشتر احترام ميگذارد. به ندرت در برابر پدر مينشيند و او را معمولاً آقاى خود ميخواند. عشق و علاقهاى وافر به مادر خود دارد. هرگز نميگذارد او گرسنه بماند و خواستههاى مادرش براى او به منزله قانون است. با مادربزرگ با احترام رفتار ميکند. داماد حضور مادر زن را ضامنى براى نجابت زن ميشمارد. عمو به آنان نزديکتر از آن است که در پيش ما معمول است و بسيار طبيعى ميدانند که با دخترعمو ازدواج کنند.
سى. جى. ويلز، پزشک انگليسى (1881 ـ 1866)