جمعه, 23ام آذر

شما اینجا هستید: رویه نخست یادگارهای فرهنگی و طبیعی یادمان مجموعه آرامگاهی سلطان العارفین محافظت نمی‏شود - آسیب میخ بنرها و پارچه نوشته‏ها بر بنای ایلخانی بایزید بسطام

یادمان

مجموعه آرامگاهی سلطان العارفین محافظت نمی‏شود - آسیب میخ بنرها و پارچه نوشته‏ها بر بنای ایلخانی بایزید بسطام

مجموعه آرامگاه بایزید بسطامی، بنایی بازمانده از دوران ایلخانیان است. با این حال اما دیواره‏های این بنای آجری و زیبا هر ساله در مناسبت‏های مختلف مذهبی و دینی از انواع پارچه نوشته‏ها و بنرهای مناسبتی پوشیده می‏شود. اغلب این بنرها و پارچه نوشته‏ها بدون در نظر گرفتن اصول حفاظتی به وسیله میخ به آجرهای 800 ساله این بنا آویزان می‏شود.

shock drop air force 1 full uv reactive | nike lunar force one hypebeast shoes price guide - Nike Kobe 7 - TransparenciaShops

خبرگزاری میراث فرهنگی – گروه میراث ـ مجموعه آرامگاه بایزید بسطامی جزو آن گروه از مجموعه‎های آرامگاهی بزرگ با طرح نامنظم به حساب می‏آید که قدیمترین آثار آن به قرن‏های سوم تا پنجم بر می‏گردد. با این حال اما بیشترین قسمت‏های این مجموعه در دوره ایلخانیان و پس از آن ساخته شده‏است. این مجموعه در مرکز شهر بسطام و در مجاورت مسجد جامع و مدرسه شاهرخیه قرار داشته‏است و اکنون نیز مهمترین اثر تاریخی این شهر به شمار می‏آید.
 

میخ ها و داربست های آسیب زا
با این وجود اما این بنای آجری بازمانده از عهد ایلخانیان که هم اکنون متولی آن سازمان اوقاف و امور خیریه است در طول سال‏ها به دلیل عدم محافظت و مراقبت‏های منطبق بر اصول محافظت از آثار تاریخی تا حدود زیادی آسیب دیده‏است.
 
بخش زیادی از آسیب‏های وارد شده به این بنای ایلخانی به دلیل نصب انواع پارچه نوشته و بنرهای مناسبتی به وسیله میخ است که در مراسمات مختلف مذهبی بر دیواره‏های آجری این بنا نصب می‏شود. در همین رابطه محمد رضوی‏پور تحصیل کرده رشته باستان‏شناسی و فعال میراث فرهنگی در شهرستان شاهرود به CHN می گوید: «تا کنون فرو کردن این میخ‎ها و نصب پارچه نوشته‏ها و بنرها، آسیب‎های زیبایی به آجرهای دیواره‎های بنا وارد کرده، با این حال اعتراضات و نگرانی‎های فعالان میراث فرهنگی شاهرود و بسطام در این‏باره بی‏نتیجه مانده‏است. ما مخالف نصب این پارچه نوشته‏ها در مراسمات مذهبی نیستیم اما از مسئولان درخواست می‏کنیم با رعایت اصول محافظت از بناهای تاریخی این کار انجام شود.»
 
این باستان شناس تاکید می‏کند: «بدون شک اگر هر چه سریعتر از این گونه آسیب‏‎ها که به راحتی می‏توان با روش‏های صحیح‏تر جایگزین شود پیشگیری نشود شدت آسیب های وارد شده به بنا بسیار بیشتر می‏شود. البته مشکل این بنا تنها به نصب میخ خلاصه نمی‎شود چرا که در پاره‏ای مواقع‏های فلزی سنگین نیز به دیواره‏های بنا تکیه داده می‎‏شود که این مسئله نیز برای آن خطرآفرین است.»
 
رضوی پور در ادامه می‏گوید: «در این محوطه علاوه بر آرامگاه ساده و بی‏پیرایه بایزید که در حیاط مجموعه واقع است آرامگاهی منسوب به امام زاده محمد (ع) نیز هست که بنا به روایتى، محل دفن فرزند امام صادق (ع) یا نوه او است.»
 
او می‏افزاید: «بقعه‌ اما‌م‌زاده محمد شبیه گنبدى است که در فاصله 15 متری سمت شمال آن ساخته شده و تقریباً قرینه یکدیگر هستند. گنبد سمت شمال آن، به نام گنبد غازان‌خان معروف است و بناى آن را به غازان‌خان مغول نسبت مى‌دهند. در میان این دو گنبد، ایوانى است که نام ایوان غازان‌خان را بر خود دارد. در داخل این ایوان چیزى نیست و سطح آن نیز کوچک و بن‌بست است. بر روى ایوان گچبرى‌هایى دیده مى‌شود. کارشناسان معتقدند ساختمان آن تقریباً متناسب و با اسلوب صحیح معمارى ساخته شده است.»
 
رضوی پور در ادامه با اشاره به اسلوب ساخت این مجموعه بنا‎ها می‏گوید: «بنای امام زاده شبیه گنبد غازان خان و قرینه آن است. بنای اولیه بقعه از غازان خان است که در زمان سلطان محمد خدابنده اولجایتو تعمیر شده است.حرم امام‏زاده به صورت اتاق مربع است. چهار گوشواره اضلاع مربع را به هشت ضلعی و سپس به دایره تبدیل می‏کند که این دایره پایه گنبد را تشکیل می‏دهد .سقف و اطراف حرم با نقاشی‎های زیبایی تزئین شده‎است، اطراف حرم از کاشی‏های شش ضلعی لاجوردی و فیروزه‏ای با حاشیه‏ای از کاشی‏های گلدار پوشیده شده‏است.»
 
کاشی های فیروزه ای گنبد در حال ریزش
علاوه بر موارد گفته شده نمای خارجی گنبد نیز از کاشی‎های فیروزه‏ای پوشیده شده که به‎مرور زمان مقدار زیادی از این تزئینات فرو ریخته‏است، به گونه‏ای که هم اکنون بخش‏هایی از این گنبد به رنگ آجرهای تعبیه شده در زیر گنبد لاجوردی دیده می‎شود.
 
مقبره بایزید بسطامی داری یک پنجره مسقف آهنی است. روی قبر یک سنگ مرمر قرار دارد که کلماتی از مناجات مشهور علی ابن ابی طالب (ع) بر آن حک شده است. آن طور که از این سنگ بر‏می‌آید؛ متعلق به شخصی به نام قاضی ملک است که احتمال می‌رود حاکم قومس بوده باشد.
 
مقبره این عارف نامی در شهر بسطام و شمال مقبره امام زاده محمد قرار دارد. مقبره بایزید که به سلطان العارفین مشهور است، فاقد هرگونه تزئینات بوده و به نظر می‌‌رسد هیچگاه ساختمانی مشابه مقبره دیگر بزرگان بر روی آن بنا نشده باشد.
 

بایزید که بود
طیفور ابن عیسى ابن آدم ابن سروشان، مشهور به بایزید بسطامى، از مشایخ بزرگ صوفیه و از مشهورترین عرفاى ایران است. از زندگى او اطلاع چندانى در دست نیست و زندگینامه اش با افسانه‌ها درآمیخته است. گفته می شود جدش گبر و از بزرگان بسطام بوده و مسلمان شد. بایزید بعد از مدت‌ها سیاحت و ریاضت کشیدن، به بسطام باز آمد، بیشتر عمر خود را در آنجا گذرانید، و در همانجا درگذشت. وى شخصاً اثرى از خود به جا نگذاشت. اما سخنان او را پیروان و مریدانش گرد آورده‌اند که در مراجع مختلف مانند: طبقات الصوفیه، و تذکره‌الاولیاء نقل است.

نوشتن دیدگاه


تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید