پنج شنبه, 15ام آذر

شما اینجا هستید: رویه نخست یادگارهای فرهنگی و طبیعی یادمان کشف گرمابه‌ 700 ساله در قلعه سنگ سیرجان

یادمان

کشف گرمابه‌ 700 ساله در قلعه سنگ سیرجان

او افزود: کاوشهای باستان شناختی در دامنه‌های شمالی قلعه سنگ به کشف یک کارگاه سنگ تراشی و در دامنه‌های شرقی آن به کشف یک گرمابه بزرگ منجر شد.

Upcoming 2021 Nike Dunk Release Dates - nike tiempo ii jersey green black friday specials - CopperbridgemediaShops | GUCCI for Women , FaoswalimShops

کاوش باستان شناسی و خواناسازی شواهد معماری قلعه سنگ و مطالعه منظر فرهنگی شهر قدیم سیرجان به کشف گرمابه‌ای منحصر به فرد، کارگاه سنگ تراشی، شواهدی از ابزارهای سنگی نظیر تیغه، سرپیکان، سنگ مادر و... انجامید .

خبرگزاری میراث فرهنگی – میراث فرهنگی - سعید امیرحاجلو، سرپرست هیأت کاوش قلعه سنگ و استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه جیرفت با بیان این مطلب گفت: نخستین فصل کاوشهای باستان شناسی در قلعه سنگ و مطالعه منظر فرهنگی شهر قدیم سیرجان دستاوردهای مهمی در پی داشت.

به گفته این باستان شناس، بر پایه دستاوردهای اولیه پژوهشها، دامنه شمالی محوطه قلعه سنگ در سده‌های ششم تا نهم هجری بخش کارگاهی شهر بوده و تعداد محدودی از ساخت وسازهای سالم تر در این قسمت احتمالاً به دوران پس از ترک شهر (صفوی یا پس از آن) تعلّق دارند.

این در حالی است که دامنه شرقی قلعه سنگ، یکی از بخشهای مهم این شهر در سده‌های ششم تا نهم هجری بوده است.

وی وجود بارویی قطور با مَردگَردهای روی آن و همچنین پیدایش گرمابه ای به وسعت 180 مترمربع را بیانگر اهمیت این بخش از شهر دانست و افزود: گرمابة پیدا شده در دامنه شرقی قلعه سنگ احتمالاً در سده ششم پایه گذاری شده و تا سده نهم مورد استفاده بوده است.

امیر حاجلو با اشاره به اینکه این گرمابه، یکی از کاملترین گرمابه‌هایی است که تاکنون از کاوشهای باستان شناسی در ایران به دست آمده تصریح کرد: تقریباً اغلب گرمابه‌هایی که پیش از این در سراسر ایران در جریان یک کاوش باستان شناسی به دست آمده اند، فاقد برخی از فضاهای اصلی و فرعی یک گرمابه هستند؛ به بیان دیگر، پیش از این به ندرت همه اجزاء و عناصر معماری گرمابه به صورت یکجا و در کنار هم کشف شده‌اند.
به گفته او، بر این اساس، گرمابه قلعه سنگ از دو حیث، یکی وسعت و تعدد فضاها و کامل بودن عناصر معماری و دیگری از نظر قدمت حائز اهمیت است.

این باستان شناس گفت: سلسله مراتب فضایی گرمابه کشف شده در قلعه سنگ به گونه ای است که بازسازی دقیق مسیرهای ورودی و دسترسی به فضاها، مراحل استحمام، سیستم آب رسانی، سیستم سوخت رسانی و گرمایش آب خزینه‌ها و سیستم گرمایش فضاها امکان پذیر است.

او افزود: از عناصر فضایی این گرمابه می‌توان به ورودی، سربینه با آجرهای شش ضلعی در کف، یک حوض و یک سکو در سربینه، میان دَر، گرمخانه، خزینه اصلی، فضای شاه نشین با دو حوض آب گرم و سرد و یک حوض آب ولرم، اتاق تنظیف و سلمانی، اتاق پزشکی (حجامت و فصد)، تون یا آتشخانه و ورودی آن به زیر خزینه اصلی، اتاق چاه آب و حوض های بزرگ و کوچک در فضاهای مختلف اشاره کرد که به جز سربینه و اتاق چاه آب، همگی با ساروج اندود شده‌اند.

استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه جیرفت با بیان اینکه نخستین و ضروری‌ترین اقدام پس از کشف این گرمابه، حفاظت از این آثار بوده است تصریح کرد: بر این اساس، به دلیل لزوم برنامه ریزی بلندمدت و کارشناسانه برای مرمت گرمابه و تأمین اعتبارات لازم، برنامه مرمت آن به سال آینده موکول شد و پس از پایان نخستین فصل کاوش، تمامی عناصر معماری کاوش شده، به طور کامل پُر شدند.
او افزود: در بررسی‌های پیمایشی هیأت کاوش پیش از آغاز کاوشها، شواهدی را از ابزارهای سنگی نظیر تیغه، سرپیکان و سنگ مادر در پناهگاه‌های صخره‌ای قلعه سنگ کشف کرد که تاکنون نظیر آن گزارش نشده بود.

به گفته وی، این ابزارها احتمالاً به بازه زمانی نوسنگی تا هزاره چهارم پیش از میلاد تعلّق دارند پس از آن زمان نیز احتمالاً در دوران ساسانی استقراری متمرکز (به صورت شهر، شهرک یا روستا) در پیرامون تپه شاه فیروز شکل گرفته که هسته اولیه شکل گیری شهر قدیم سیرجان بوده است.

او تصریح کرد: پس از آن در صدر اسلام، سکونت از این بخش به محل قلعه کافر در شرق روستای عزت آباد جابجا شده و شهر سیرجان در این مکانِ جدید شکل گرفته است.  این شهر تا سده چهارم هجری کرسی کرمان بوده و تا سدة ششم هجری به حیات خود ادامه داده است.

این باستان شناس افزود: همزمان با این شهر از سده چهارم هجری، سکونت در دامنه جنوب غربی قلعه سنگ با ساخت بارویی قطور و بلند و برخی ساخت وسازهای داخلی آغاز شده و تا سده ششم هجری، به صورت همزمان با قلعه کافر به حیات خود ادامه داده است.

به گفته وی ، با متروک شدن شهر قدیم سیرجان (قلعه کافر) در سده ششم هجری، مرکزیت شهری سیرجان از قلعه کافر به قلعه سنگ منتقل شده و با گسترش ساخت وسازها در چهار طرف کوه قلعه سنگ و تقویت آن با دو بارو و بیش از چهل برج، شهر سیرجان در این مکان از سده ششم تا نهم هجری گسترش یافته است.

او تصریح کرد: اگرچه از پیرامون قلعه سنگ، مواد فرهنگی از عصر صفویان (سده‌های دهم و یازدهم) نیز به دست آمده است، اما تنوع کم و شمار اندکِ مواد فرهنگی این دوره، بیانگر کاهش جمعیت این شهر در دوره صفوی است.

سرپرست هیأت کاوش قلعه سنگ گفت: هیأت کاوش قلعه سنگ همچنین در این فصل از کاوش اقدام به ایجاد یک ترانشه افقی 20 در 10 متر در دامنه شمالی قلعه سنگ و دو ترانشه افقی 10 در 10 متر در دامنه شرقی آن کرد .

به گفته این باستان شناس، همچنین برای روشن شدن وضعیت عرصه و حریم قلعه سنگ و جلوگیری از پیشروی باغ‌های پسته، 13 گمانه تعیین عرصه و حریم، در محدوده شمالی، غربی و جنوب غربی قلعه سنگ ایجاد شد و به دلیل کمبود بودجه و ناکافی بودن زمان، تعیین وضعیت عرصه و حریم در جبهه‌های جنوبی و شرقی به فصول بعدی کار موکول شد.

نوشتن دیدگاه


تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

در همین زمینه